गोरखापत्र वस्तुगत, १५ असार २०७९

 १. एसिया डेभलपमेन्ट लिडरसिप
अवार्ड, २०२२ बाट सम्मानित हुने नेपाली को हुन् ?

 >> सुरेन्द्र भट्टराई

– मलेसियास्थित विश्वभर अनुसन्धान÷खोजमा
कार्य गर्दै आएको रिसर्च अन्डर लिटरल एक्सेस नामक संस्थाले नेपालका सुरेन्द्र
भट्टराईलाई अन्तर्राष्ट्रिय अवार्डबाट सम्मानित गरेको ।

– ५० भन्दा बढी विधामा प्रदान गरिने अवार्डमा नेपालका तर्फबाट
भट्टराई सम्मानित हुनुभएको ।

२. सञ्चारकर्मी रवि लामिछानेले
नेपाल स्वतन्त्र पार्टी गठनको घोषणा कहिले गरेका हुन् ?

 >> वि.सं. २०७९ असार ७

– सङ्घ र प्रदेशको आमनिर्वाचन घोषणाको पूर्वसन्ध्यामा
लामिछानेले राजनीतिक यात्राको सुरुवात गरेका ।

– केन्द्रीय समितिमा ५० प्रतिशतभन्दा बढी युवालाई समेट्ने, प्रत्यक्ष
निर्वाचित प्रधानमन्त्री र मुख्यमन्त्रीको एजेन्डासहित आमनिर्वाचनमा सहभागी हुने
बताइएको ।

३. अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गीत दिवस
कहिले मनाइन्छ ?

 >> जुन २१

– सङ्गीत दिवसको सुरुवात सन् १९८२ मा फ्रान्सबाट भएको मानिन्छ ।

– नेपालमा वि.सं. २०५५ देखि यो दिवस मनाउन थालिएको ।

४. मानव जातिको भावी पुस्तामा
सुधार ल्याउने उद्देश्यका साथ विकसित गरिएको जेनेटिक्स इन्जिनियरिङलाई के भनी
चिनिन्छ ?

 >> युजेनिक्स

५. नेपालका प्रमुख पर्यटकीय
गन्तव्य एवं सोसँग सम्बन्धित विविध गतिविधि समेटिएको एपलाई के भनी चिनिन्छ?

 >> वेलकम नेपाल

६. नयाँ ग्रह पत्ता लागेको
सैद्धान्तिक आधार प्रस्तुत गर्ने नेपाली वैज्ञानिक को हुन् ?

 >> सुमन सत्याल

७. गोल्डन रुल भन्नाले के बुझिन्छ ?

 >> कुनै कार्यमा सफलता हासिल गर्न स्थापित सिद्धान्त तथा नियमका साथै नैतिक
आचरणसँग सम्बन्धित नियमहरू ।

८. ‘लिच्छवि लिपि’
नामक कृतिका लेखक को हुन् ?

 >> डा. नयनाथ पौडेल

९. हाल (मे २०२२) नेपालका लागि
भारतीय राजदूत को नियुक्त भएका छन् ?

 >> नवीन श्रीवास्तव

– भारतीय विदेश मन्त्रालयका पूर्वी एसिया डिभिजनका प्रमुख
श्रीवास्तव सन् २०१५ देखि १०१७ सम्म कम्बोडियाका लागि भारतीय राजदूतका रूपमा काम
गरिसकेका ।

– उनी अमेरिका,
चीन र हङकङमा विभिन्न जिम्मेवार पदमा रही
कार्य गरेका ।

१०. उत्कृष्ट एनओसी अवार्ड, २०२२ बाट पुरस्कृत हुने खेलाडी को हुन् ?

 >> पौडीकी ओलम्पियन गौरिका सिंह र व्याडमिन्टन खेलाडी प्रिन्स दाहाल

– अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक दिवसका अवसरमा गौरिकाले एनओसी
उत्कृष्ट महिला खेलाडी अवार्ड प्राप्त गरेकी ।

– त्यस्तै सन् २०२२ को पुरुषतर्फ उत्कृष्ट भएका व्याडमिन्टनका
दाहालले एनओसी अवार्ड प्राप्त गरेका ।

११. मन्ट्रियल महासन्धि कहिले जारी
भएको हो ?

 >> सन् १९९९ मे ८

– (यो सन्धि सन् २००३ नोभेम्बर ४ बाट लागू भएको ।)

१२. लमजुङ जिल्लास्थित डादीखोलामा
निर्माण गरिएको न्यादी जलविद्युत् आयोजनाको विद्युत् उत्पादन क्षमता कति रहेको छ ?

 >> ३० मे.वा.

– न्यादी जलविद्युत् आयोजनाले २०७९ वैशाखदेखि परीक्षण उत्पादन
सुरु गरेको ।

– सो आयोजनाले वैशाख २७ देखि उत्पादित विद्युत् शुल्क पाउने
गरी २०७९ असार ७ मा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणसँग सम्झौता गरेको ।

– आयोजनाको बिजुली २२० केभी मस्र्याङ्दी कोरिडोर प्रसारण
लाइनअन्तर्गतको खुदी सबस्टेसनबाट राष्ट्रिय प्रणालीमा जोडिएको ।

१३. काठमाडौँको मौसम सम्बन्धमा
जानकारी गराउने उद्देश्यले ‘सफा हावा एप’ कहिले सार्वजनिक गरियो ?

 >> वि.सं. २०७४ चैत १५

१४. सङ्घीय संसद्अन्तर्गतको
प्रतिनिधि सभामा सांसद र मन्त्रीबीच प्रत्यक्ष प्रश्नोत्तर कार्यक्रमको सुरुवात
कहिलेदेखि गरिएको हो ?

 >> वि.सं. २०७५ भदौ १८

– प्रतिनिधि सभा नियमावली, २०७५ को परिच्छेद ८ को
व्यवस्थाअनुसार प्रत्यक्ष कार्यक्रम सुरु गरिएको ।

– प्रश्नोत्तर कार्यक्रम सञ्चालनका लागि मन्त्रालयअनुसार बार
निर्धारणसमेत गरिएको ।

१५. विराटनगर र वीरगञ्जलाई
महानगरपालिका घोषणा कहिले गरिएको हो ?

 >> वि.सं. २०७४ जेठ १७

१६. सबैभन्दा धेरै नगरपालिका भएको
जिल्ला कुन हो ?

 >> रौतहट (१६ वटा)

१७. भृकुटी कागज कारखाना कहिलेदेखि
बन्द भएको हो ?

 >> वि.सं. २०६७

– वि.सं. २०३७ देखि सञ्चालित सरकारी स्वामित्वको यो कारखाना
२०४८ सालमा गोल्छा अर्गनाइजेसनलाई ३० करोड ९८ लाख रुपियाँमा बिक्री गरिएको थियो ।

– यो कारखाना करिब ५६ बिघा क्षेत्रफलमा फैलिएको छ ।

१८. विश्वकप फुटबल–२०२२ को सञ्चालन अवधि कुन हो ?

 >> सन् २०२२ नोभेम्बर २१ देखि डिसेम्बर १८ 
(आयोजक : कतार)

– यस प्रतियोगितामा विभिन्न महादेशबाट छनोट हुन सफल ३२ राष्ट्र
:

– एसिया तथा अस्ट्रेलिया महादेश ; आयोजक
कतार, साउदी अरब, जापान,
दक्षिण कोरिया, इरान र
अस्ट्रेलिया,

– युरोप : जर्मनी, डेनमार्क, फ्रान्स, बेल्जियम, नेदरल्यान्ड्स, क्रोएसिया, स्पेन, सर्बिया, इङ्ग्ल्यान्ड, स्विट्जरल्यान्ड, पोर्चुगल, पोल्यान्ड, वेल्स ।

– उत्तर तथा मध्य–अमेरिका  : क्यानडा, अमेरिका, मेक्सिको
र कोस्टारिका ।

– दक्षिण अमेरिका :ब्राजिल, अर्जेन्टिना, उरुग्वे
र इक्वेडर । यस पटक
दक्षिण अमेरिकी क्षेत्रबाट कोलम्बिया, पेरु र चिली विश्वकपमा छनोट हुन
नसकेका ।

– अफ्रिका :घाना, सेनेगल, ट्युनिसिया, मोरक्को  र क्यामरुन ।

१९. हाल अतिकम विकसित राष्ट्र
सबैभन्दा बढी कुन महादेशमा रहेका छन् ?

 >> अफ्रिका

२०. व्यापार तथा निकासी प्रवर्द्धन
विकास समितिको अध्यक्ष को हुने व्यवस्था छ ?

 >> वाणिज्यमन्त्री वा राज्यमन्त्री

२१. अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी
(नासा)ले कुन ग्रहको एउटा पर्वतको नाम सगरमाथामा पहिलो पाइला राख्ने नेपाली आरोही
तेन्जिङ नोर्गेको नाममा ‘नोर्गे मोन्टस’ राखेको छ ?

 >> प्लुटो

२२. भ्रष्टाचार निवारणका सम्बन्धमा
प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणाको पालामा स्थापित अड्डाको नाम के हो ?

 >> धर्म कचहरी

२३. नेपालमा दिगो आर्थिक विकास र
मजबुत ग्रामीण अर्थतन्त्रद्वारा गरिबी निवारण गर्ने बलियो आधार केलाई मानिएको छ ?

 >> कृषि

२४. नेपालमा सन् २०३० सम्ममा
कुपोषणको दर कति प्रतिशतमा झार्ने लक्ष्य लिइएको छ ?

 >> १४ प्रतिशत

– कुपोषणलाई सन् २०२५ सम्म २४ प्रतिशतमा र सन् २०३० सम्म १४
प्रतिशतमा झार्ने लक्ष्य राखिएको ।
नेपालका बालबालिकामा यो दर घट्दो क्रममा रहको । सन् २००१ मा ५७ प्रतिशतमा रहेको कुपोषण
सन् २०१६ मा ३६ प्रतिशतमा झरेको ।

– नेपाल जनसाङ्ख्यिक तथा स्वास्थ्य सर्वेक्षण, २०१६
अनुसार पाँच वर्षमुनिका बालबालिकामध्ये ३६ प्रतिशतमा पुड्कोपन, २७
प्रतिशतमा कम तौल र १० प्रतिशतमा ख्याउटेपन रहेको ।

– पाँच वर्षमुनिका बालबालिकाको अधिक तौल १.२ प्रतिशत, प्रजनन
उमेरका महिलामा दुब्लोपन १७ प्रतिशत रहेको ।

– राष्ट्रिय सूक्ष्म पोषकतìव सर्वेक्षण २०१६ अनुसार नेपालका
३२ प्रतिशत किशोर किशोरीमा भोकमरीको जोखिमका कारण पुड्कोपन देखिएको । त्यस्तै २३ प्रतिशत
किशोर र १४ प्रतिशत किशोरीमा दुब्लोपन देखिएको ।

– कुपोषणको समस्या समाधान गर्न सन् २०१३ देखि पाँचवर्षे
बहुक्षेत्रीय पोषण योजना कार्यान्वयनमा ल्याइएको ।

– पहिलो योजना सम्पन्न भएपछि अहिले दोस्रो चरणको पाँचवर्षे
(२०१८–२०२२) योजना कार्यान्वयन भएको ।

२५. क्लोरिन ग्यासको खोजकर्ता को
हुन् ?

 >> कार्ल–विलहेल्म शिले (सन् १७७४)

– (हरित पहेँलो रङ मिश्रित यो ग्यास औद्योगिक क्षेत्रमा प्रयोग
हुन्छ साथै विषालु ग्यास हतियार बनाउनसमेत प्रयोग गरिन्छ ।)

२६. प्रसिद्ध गोकर्णेश्वर महादेव
मन्दिर कहाँ रहेको छ ?

 >> काठमाडौँ

– (पितृतीर्थका रूपमा समेत प्रख्यात गोकर्णेश्वर महादेव मन्दिर
काठमाडौँदेखि करिब १० किलोमिटर उत्तर–पूर्व बागमती नदी किनारमा रहेको ।)

२७. सरकारले नेपाल स्वच्छ वातावरण
महाअभियान घोषणा कहिले गरेको हो ?

 >> वि.सं. २०७५ असार २२

२८. कुन राष्ट्रले विश्वको पहिलो ‘स्वच्छ वाणिज्य आणविक रिएक्टर’ बनाउन लागेको हो ?

 >> चीन

२९. भारतीय प्रिमियर लिग
(आईपीएल)को १५औँ संस्करणको उपाधि कसले जित्यो ?

 >> गुजरात टाइटन्स

– राजस्थान रोयल्सलाई हराएर गुजराजले डेब्युमै उपाधि हात
पार्न सफल भएको ।

– उपाधिसँगै हार्दिक पाण्डेको नेतृत्वमा रहेको टोली गुजरातले
२० करोड भा.रु. पुरस्कार प्राप्त गरेको ।
त्यस्तै उपविजेता बनेको राजस्थानले १२.५ करोड भा.रु. हात पारेको । तेस्रो स्थानमा
रहेको रोयल च्यालेन्जर्स

बैङ्गलोरले सात करोड भा.रु.
पुरस्कार प्राप्त गरेको ।

– लखनउ सुपर जायन्टस्ले चौथो हुँदै ६.५ करोड भा.रु. प्राप्त
गरेको ।

– राजस्थान रोयल्सका जोसवटलरले छ विधामा उत्कृष्ट हुँदै धेरै
पुरस्कार रकम हात पारेका ।

– फाइनलमा टोलीलाई जित दिलाउन प्रमुख भूमिका निर्वाह गरेका
हार्दिक पाण्डेले फाइनलको प्लेयर अफ द म्याच घोषित हुँदै पाँच लाख भा.रु. प्राप्त
गरेका ।

३०. यस वर्षको इच्छुक स्मृति
पुरस्कार–२०७८ कसलाई प्रदान गरियो ?

 >> प्रगतिवादी धाराका साहित्यकार रविकिरण निर्जीव र यज्ञबहादुर डाँगी
(संयुक्त रूपमा)

– पुरस्कारको राशि रु. एक लाख रहेको ।

– यस वर्षको साहित्यतर्फको इच्छुक प्रतिभा पुरस्कार–२०७८
काजीबाबु श्रेष्ठ (काजी गाउँले) र कविता पुन मगरलाई प्रदान गरिएको ।

– जनयुद्धका क्रममा सहादत प्राप्त गरेका प्रगतिवादी धाराका
साहित्यकार कृष्ण सेन इच्छुकको नाममा पुरस्कार स्थापना गरिएको ।

– यो पुरस्कार इच्छुक सांस्कृतिक प्रतिष्ठानले हरेक वर्ष
प्रगतिवादी साहित्य र कला क्षेत्रका साहित्यकार तथा कलाकर्मी एवं प्रतिभालाई प्रदान
गर्दै आएको ।