प्रश्नः सामाजिक द्वन्द्वका कारण र द्वन्द्व व्यवस्थापनका उपाय उल्लेख गर्नुहोस् ।

शाखा अधिकृत तेश्रो पत्र अन्तर्गत सामाजिक विवाद र द्वन्द्व शिर्षकमा आधारित

प्रश्नः
सामाजिक द्वन्द्वका कारण र द्वन्द्व व्यवस्थापनका उपाय उल्लेख गर्नुहोस् ।    १०

विचार र
सोचाइको  मतभिन्नता : सामाजिक द्वन्द्व

दुई वा
दुईभन्दा बढी व्यक्तिबीचको असहमति वा मतभिन्नतालाई द्वन्द्व भनिन्छ । समाजमा रहेका
व्यक्ति वा पक्षबीच हुने असहमति वा भिन्नता र मूल्य–मान्यता, लक्ष्य
उद्देश्यबीच हुने संघर्ष र असहमति नै सामाजिक द्वन्द्व हो । झगडा, मनमुटाव, दुस्मनी, काटमार, हिंसा, लडाइँ, असहमति
र विवादजस्ता कुरा द्वन्द्वका संकेत हुन् ।
गतिशील समाजमा द्वन्द्व नियमित रूपमा चलिरहन्छ । द्वन्द्वलाई यथास्थितिबाट अगाडि जाने उचित
विकल्पका रूपमा समेत लिइन्छ ।

सामाजिक
द्वन्द्वका कारण :

• समाजमा रहेका
  स्रोत–साधनको असमान वितरण हुनु,
• व्यक्तिको फरक
  विचार, स्वभाव र रुचि हुनु,
• अवसरको
  समानुपातिक र वैज्ञानिक वितरण नहुनु,
• अल्पसंख्यक र
  सीमान्तकृत वर्गबीचमा सामाजिक विभेद रहनु,
• आर्थिक, राजनीतिक, धार्मिक, वैचारिक
  असहमति वा विविधता कायम हुनु,
• सामाजिक
  संस्कार र मूल्य–मान्यताको पालना नहुनु,
• एकले अर्कालाई
  विश्वास र सम्मान नगर्नु,
• सामाजिक विकृति
  नियन्त्रण नहुनु,
• सामाजिक
  विभेदजन्य व्यवहार कायमै रहनु,
• सामाजिक कुरीति
  र अपराध बढ्नु,
• समाजमा व्यापक
  मात्रामा बेरोजगारी रहनु,
• समाजमा शिक्षा
  र चेतनाको अवसरमा वृद्धि हुन नसक्नु आदि ।

सामाजिक द्वन्द्व व्यवस्थापनाका उपाय :

•  सामाजमा सम्मान
  र विश्वासको भावना विकास गर्ने,
• चेतनामूलक
  कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने,
• वर्गीय, जातीय र
  लैंगिक शोषणको अन्त्य गर्ने,
•  समाजमा
  विद्यमान सामाजिक विभेद र असमानता हटाउने,
• निर्णय
  प्रक्रियामा सरोकारवालालाई सक्रिय रूपमा सहभागी गराउने,
• आपसी सहमति र
  सहकार्यको बाटो अवलम्बन गर्ने,
• समाजमा उपलब्ध
  स्रोत–साधनको न्यायोचित वितरण गर्ने,
• पर्याप्त
  मात्रामा रोजगारीको अवस्था सिर्जना गर्ने आदि ,

अन्त्यमा

सामाजिक
द्वन्द्व समाजको समस्या मात्र होइन ।
यो समाज परिवर्तनको आधार पनि हो ।
त्यसैले यसलाई विनाशतर्फ होइन,
विकासतर्फ लैजाने गरी अन्त्य गर्नुपर्छ । सामाजिक द्वन्द्वको
प्रभावकारी व्यवस्थापनले समाजमा आमूल परिवर्तन भई सभ्य समाजको निर्माण हुन्छ । सबै जीवन्त समाजमा
हुने द्वन्द्वलाई शक्तिका रूपमा रूपान्तरण
गर्दै अगाडि बढ्नु आजको आवश्यकता हो । 

सामाजिक विवाद र द्वन्द्वको बारेमा तयार पारिएको प्रिमियम नोट हेर्न यहाँ क्लिक गर्नुहोस् ।