मानव विकास सूचकांकमा नेपाल

संयुक्त राष्ट्रसंघ विकास कार्यक्रम (UNDP) ले प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्ने गर्दछ। सन् २०२१/२२ को प्रतिवेदन अनुसार नेपालको अवस्था देहाय अनुसार छ;

• मानव विकास प्रतिवेदनले नेपालको मानव विकास सूचकांक (HDI) मूल्य ०.६०२ देखिएको। जुन तीन वर्षयताकै न्यून हो।
• सन् २०१९/२० मा ०.६०४ र २०१८/१९ मा ०.६११ थियो।
• सन् २०२१/२२ मा महिलाको मानव विकास सूचक ०.५४९ रहेको छ भने पुरुषको ०.६१२ छ ।
• सन् २०२१/२२ मा नेपाल सार्कमा छैटौँ, विश्वका १९१ मुलुकमध्ये १४३ औँ स्थानमा छ।
• नेपालको लैंगिक विकास सूचकांक (GDI) ०.८९७ पुगेको।
• नेपालीको औसत आयु ७०.५ वर्ष छ (महिलाः ७१.९ वर्ष र पुरुषः ६९ वर्ष)
• कुल प्रतिव्यक्ति राष्ट्रिय आय (GNI Per Capita) २७४८ USD छ । (महिला: २११३ र पुरुष: ३५१० USD)
• मानव विकासको मापनलाई अति उच्च (≥ ०.८००), उच्च (०.७०० - ०.७९९), मध्यम (०.५५० - ०.६९९) र न्यून (< ०.५५०) गरी चार भागमा छुट्याइन्छ, नेपाल मध्यम सूचकांकको श्रेणीमा छ ।
• उच्च मानव विकास सूचकांकको सूचीमा सार्कबाट श्रीलंका र माल्दिभ्स छन्।
• अति उच्च मानव विकास सूचकांक भएका देशमा दक्षिण एसियाका कुनै पनि देश परेका छैनन्।
• न्यून मानव विकास सूचकांक सार्कबाट अफगानीस्तान र पाकिस्तान छन्।
• मानव विकासको सूचीमा पहिलो स्विट्जरल्यान्ड (०.९६२) र अन्तिममा दक्षिण सुडान (०.३८५) छन्।
• नेपालको मानव विकास सूचकांकमा कोभिड-१९ महामारीको नकारात्मक प्रभाव परेको भनाई।

मानव विकासका आयाम र सूचक

Dimensions

• Long & Healthy Life
• Knowledge
• A decent standard of life 

Indicators

• Life expectancy at birth
• Expected years of schooling & Mean years of schooling
• GNI per Capita (PPP- Purchasing Power Parity)

Dimension Indexes

• Life expectancy Index
• Education Index
• GNI Index